Od kilku dni jest tak gorąco, że wszystkie próby napisania czegoś mądrego, tj. dwóch strasznie dawno zaplanowanych postów, spełzają na niczym. Dlatego postanowiłam zrobić post na lenia, a na lenio-posty najlepiej nadają się subiektywne rankingi i listy piosenek, kursów online, stron www, aplikacji lub np. kanałów YT do nauki języka. 
Jako, że jestem anglistą, będzie to bardzo subiektywna lista fajnych kanałów YT do nauki języka angielskiego dla młodzieży i dorosłych. Tak fajna, że pomoże Waszym uczniom lub kursantom nie zapomnieć anglika w wakacje. 
​ 

Zauważyliście, że co roku we wrześniu jest to samo, uczniowie wracają i znowu jesteśmy na poziomie sprzed 3 lat, taki wieczny wrześniowy False Beginner. Tak dzieje się wtedy, gdy materiał szkolny jest nie powtarzany, a język ma to do siebie, że umyka - wiem to z doświadczenia swojego hiszpańskiego, wieczny poziom -Upper ;), bo na False Beginner to ja już się nawet nie łapię. 

Na wrześniowy zanik językowy jest rada, zadajcie uczniom i słuchaczom pracę domową. Pracę domową????? O zgrozo! 
Oczywiście, nie taką w rozumieniu szkolnym, polećcie im kanały YT, które zawsze mogą wziąć ze sobą na plażę, do pociągu, czy w słuchawkach na rowerową przejażdżkę. 
​

Pamiętajcie, to jest moja czysto subiektywna lista fajnych kanałów: 

1. ​English with Lucy

Lucy od 2016 uczy ludzi jak mówić lepiej po angielsku wprost ze swojego domu, czyli miło, przyjemnie i nieformalnie. Do tego ma piękny akcent i pomaga innym taki akcent właśnie sobie wypracować. 
Filmik poniżej to wywiad Lucy z Caroline Goyder, mówczynią na TEDzie, która niegdyś uczyła... zgadnijcie gdzie? Odpowiedź w pierwszej minucie, tylko błagam Was WŁĄCZCIE NAPISY :D :D

      2.  Papa Teach Me
Learn English with Papa Teach Me to przezabawne, a do tego poziomowane lekcje angielskiego, na poziomach od Elementary po Upper-intermediate, a do tego nauka różnych odmian języka angielskiego i słownictwa. Co więcej Aly, czyli Papa jest wciąż czynnym nauczycielem angielskiego przez Skype, a za 3-5 dolców miesięcznie dostaniesz od niego zestaw kart pracy w pdfie. 
Moje ulubione lekcje to te wszystkie, w których Aly ćwiczy różne akcenty, na fali Gry o Tron, zobaczcie The Jon Snow Accent!

       
​       3.  Learn English with TV series
Jeśli Netflix to ulubiona klubokawiarnia Waszych uczniów, spokojnie polećcie im kanał Learn English with TV stories, choć to głównie miejsce dla starszych wiekiem, bo ulubionym serialem do nauki angielskiego na tym kanale są "Friends". Na szczęście nie tylko, jest też co nie co dla fanów Gry o Tron, Big Bang Theory i (UWAGA!!!) hitowego za moich czasów Bajera z Bel Air. :) i to Wam właśnie wstawię ;)

      4.   English Speeches
Absolutnie najbardziej na świecie uwielbiam TED Talks (które polecam zawsze i wszędzie), ale jeśli ktoś szuka aternatywy TEDów to polecam także English Speeches with Big Subtitles. To nie tylko świetne źródło języka dla naszych uczniów i słuchaczy, ale też dla nas, a co więcej na stronie https://www.englishspeecheschannel.com/ można znaleźć bardzo ciekawy blog i serię English Tips. 
​Na zachętę the one and only STEVE JOBS. 

  
      5.   Po cudzemu
Zacznę tak: „choć zgadzam się z Arleną w całej rozciągłości, jeśli chodzi o nauczanie dzieci (!!!)...”, ŻARTOWAŁAM :D :D :D Vlogerka, jest anglistką, dzieli się ogromną wiedzą z zakresu lingwistyki (co strasznie szanuję), ale metodykiem nie jest, nie ma wiedzy fachowej dotyczącej nauczania i w kwestii uczenia najmłodszych nie zgadzam się z nią wcale. Wciąż sądzę też, że nie powinna była się na ten temat wypowiadać, po prostu się nie znając (, ale to taka nasza polska przywara, o której Radek Kotarski mówił w #97 odcinku Polimatów „Nie znam się, ale się wypowiem”).
Nie ma to tamto, każdy popełnia czasami błędy, ja też popełniam ich wiele każdego dnia. Mimo to uważam jej kanał za bardzo cenne miejsce dla uczących się języka angielskiego. Arlena w sposób zabawny i obrazowy tłumaczy zawiłości gramatyki, fonetyki i słownictwa, więc jako luźny materiał na plażę się nadaje i to bardzo! 
Mój ulubiony odcinek to chyba "Iron" :)

​A Wy co polecacie??? Jeśli macie swoich faworytów, dajcie znać :)

Jeśli kiedykolwiek czytaliście Dickensa lub chociaż oglądaliście filmy na podstawie jego powieści, na pewno wiecie, że nie były to dla dzieci lata beztroski, ale o dziwo w późnych czasach panowania królowej Wiktorii powstały pierwsze place zabaw w Anglii. 
Wraz z placami zabaw rozwinęły się też popularne gry i zabawy podwórkowe, te które znamy i lubimy, ale też te mniej znane, które chcę Wam przedstawić w ramach akcji Eduweek#2. 
​

ZNANE INACZEJ
1. Tug of War - znana i lubiana piknikowa zabawy z przeciąganiem liny. Czy może mieć zastosowanie na zajęciach językowych? A owszem, wystarczy tylko, że powiemy uczniom, że drużyna, która wygra ma prawo wymyślić tyle zagadek tzw. challenges ilu człownków liczyła drużyna przeciwna +1. Zwycięzcy zaangażowani intelektualnie, a i przegrani nie ukarani w żaden nadmierny sposób. 
2. Skittles - ta gra z czasów Wiktoriańskich znana jest nam wszystkim jako bowling, czyli kręgle. Wykorzystanie językowe kręgli jest wielorakie, np. pod kręglami naklejamy numerek, a pod numerkiem kryją się zadania, każde zadanie to rebus, zdanie do odszyfrowania, wyraz napisany od tyłu, lub w lustrzanym odbiciu (na moim padlecie "The world of TIK" znajdziecie około 20 różnych narzędzi, które możecie wykorzystać w tworzeniu zagadek). Na kręglach możemy przyklejać zdania do tłumaczenia, pod kręglami wkładać karty obrazkowe pracując z małymi dziećmi, a liczba zbitych kręgli może odpowiadać liczbie uczniów, którym zadamy pytanie ćwicząc np. funkcje językowe z ośmioklasistami, a nawet maturzystami - ucieszą się z takiej formy pracy nad speakingiem. 
3. Noughts and Crosses - popularną w tamtym okresie grą podwórzową była gra w kółko i krzyżyk rysowana patykiem na ziemi (Tic tac toe), ale ta gra jest jeszcze starsza, jej historia sięga starożytnego Egiptu, wiedziałeś? 
Jeśli chodzi o kółko i krzyżyk możemy powtarzać grając w grę: 

• gramatykę: czasy gramatyczne, formy czasownika, czasowniki modalne, stronę bierną, mowę zależną, dosłownie wszystko, wtedy w 9 polach, 12, lub 16 wpisujemy wcześniej to, co chcemy przećwiczyć, np. 9 różnych czasowników w formie podstawowej, a uczeń chcąc postawić tam swoje kółko/ krzyżyk musi podać pozostałe formy. Możemy też na tablicy wypisać kilka zdań jak np. Mary/ go/ to school, a w pola wpisać nazwy czasów gramatycznych, wtedy uczeń chcąc zdobyć punkt musi przekształcić zdanie lub zdania (jeśli jest ich więcej) w odpowiednim czasie; 
• leksykę: słówka z lekcji, całe zakresy tematyczne, karty obrazkowe; 
• ortografię, a raczej literowanie;
• funkcję językowe: odpowiedzi na pytania, sytuacje, np. piszemy na tablicy BUY A TICKET a w polach wpisujemy at the airport/ in a bus/ at the train station/ in the cinema/ in the theatre/ in the opera/ before the football match/ before the concert/ at the funfair , etc. 

Kolejna grupa zabaw, to już zabawy czysto edukacyjne, w dawnych czasach gdy nie było zabawek albo przynajmniej były bardzo, bardzo drogie i niedostępne, do zabawy wykorzystywano słowo. Poznajcie nowe gry słowne, które można wykorzystać od zaraz i w każdych warunkach przyrody.

NOWE, CHOĆ STARE
1. Cupid's coming - genialna gra do wykorzystania nie tylko w czasie zajęć na dworze, ale w klasie, w czasie powtórki, rozgrzewki, gdy mamy wolne 5 minut. Zasady zabawy: 

• najpierw uczniowie decydują o literze, pierwsza osoba w kole mówi "X, Y, Z" tak jak w grze Państwa i miasta, następnie w ciszy mówi alfabet, kolejna osoba musi powiedzieć "stop". Powiedzmy, że literą jest C.
• pierwsza osoba mówi "Cupid's coming", nauczyciel pyta "how is it coming?",
• następnie uczniowie muszą podawać sposoby dodając końcówkę -ing, np: "crowling, crouching, cooking, crossing, catching" dopóki nie skończą nam się słowa na literę C.

Ta gra nie należy do najprostszych, więc przewidziana jest dla wyższych poziomów językowych od B1 w zwyż, ponieważ uczniowie muszą posiadać zasób słownictwa, który umożliwi im grę. 
​2. Taboo - choć nazwa jest Wam znana i jedna zasada zabawy jest podobna do taboo, które wszyscy znają, ta zabawa to coś zupełnie innego niż karta z zakazanymi słowami. Do tej zabawy nie potrzeba żadnego przygotowania. Zasady: 

• podobnie jak w zabawie "Cupid's coming" najpierw trzeba wybrać literę, to będzie litera taboo. Powiedzmy, że literą jest D. 
• następnie losujemy It - to jeden z uczestników, który będzie musiał odpowiadać na pytania innych, tak aby uniknąć litery taboo, np. jeden z uczestników zabawy może zapytać it "what is the animal that barks?" Jeśli it powie "dog" przegrywa i musi odpowiadać na dalsze pytania, ale jeśli powie "puppy" wygrywa i może wyznaczyć swojego następce, ważne jest też to, aby odpowiedź była logiczna, brak logiki to też przegrana dla it. 
• w trudniejszej wersji gry każda odpowiedź musi być nie tylko pełnozdaniowa, ale też musi być zdaniem, w którym użyjemy danego słowa, np. "Little puppy always barks at my neighbour". 

Mam nadzieję, że wiktoriańskie gry zaczynają Wam się coraz bardziej podobać. Jest ich naprawdę sporo. Jeśli chcecie wiedzieć więcej: przypomnijcie sobie cz.1, zajrzyjcie do ciekawych stron źródłowych: tpdal.co.uk, victorian-era.org, victorian.world.sw.tripod.com, lub poczekajcie do kolejnego wpisu, tym razem będą to pomysły na wykorzystanie skakanki wprost z wiktoriańskiego podwórka. 

Ach i koniecznie odwiedźcie inne blogi biorące udział w Eduweek: 
https://angielskiebajanie.pl
https://angielskizawodowo.blogspot.com
http://www.angielskiblog.pl/
https://atenajuszko.com​
http://authentic-teaching.com
https://engly.pl
​http://www.english-nook.pl
https://englishfreak.pl
http://funglish.pl
http://frompwithlove.eudaimon.pl/
http://joz.com.pl 
https://o-rozewicz.pl
https://karolinalubas.pl/
http://nauczycielkaangielskiego.pl
http://saberznaczypotrafic.blogspot.com

​

Wszystko jest lekcją,
​czasami nawet brak lekcji jest lekcją. 

Każdy z nas ma swoje racje, ale są sytuacje najczęściej tak napięte jak teraźniejsza sytuacja w oświacie, że w głowach niektórych pojawia się myślenie: 
                          >>ja mam rację i moja racja jest "mojsza", a nawet "najmojsza"<<.
Wtedy zaczyna się dawanie rad, które zbyt często przemieniają się w hejt i falę krytyki. Są takie osoby, które krytykę i rady opanowały do perfekcji, z jednej strony są to internetowe trolle, zawód opłacany przez grupy nacisku (polityków, lobbystów, etc.) do krytykowania, dezinformacji i plucia jadem na innych, a z drugiej są to osoby, które często nie mają odwagi wypowiedzieć swojego zdania wprost, ale chętnie wyleją na innych szambo i pomyje, gdy są w sieci, ewentualnie w kręgu osób pokrewnie myślących. 

Cyprian Kamil Norwid powiedział, że "umiemy się tylko kłócić i kochać, a nie umiemy się różnić pięknie i mocno". Gdy ktoś nas krytykuje stajemy od razu pełni emocji do obrony swojej racji, a stąd już krótka droga do ataku, bo najlepszą obroną jest atak, a atak to pierwszy stopień do wojny. 
​

Arystoteles (dziś mi sami wielcy przychodzą do głowy) radził, że:
"Jeżeli chcesz uniknąć krytyki:
- Nic nie mów.
- Nic nie rób.
​- Bądź nikim." 

Ten sam cytat z powodzeniem możesz użyć  w klasie z uczniami, w dyskusji o krytyce, o obronie swoich przekonań, o odwadze w działaniu. 
Jego anglojęzyczna wersja brzmi: 
​"To avoid criticism, say nothing, do nothing, be nothing."

Wróćmy zatem do lekcji. Czasami brak lekcji też staje się lekcją, zarówno dla dzieci, jak i dla nauczycieli. Lekcją życia, walki o swoje przekonania, godność. Żeby walczyć trzeba umieć się bronić. 

A gdyby tak krytykanta załatwić spokojem i siłą argumentu. Nic tak naprawdę nie wyprowadza z równowagi bardziej niż zrównoważona postawa. :)

Kroki postępowania: 
1. Ktoś Cię obraża - podejdź to tego z otwartością - ktoś w obliczu strajku pięknie napisał na grupie nauczycielskiej Nauczyciele Angielskiego, dopóki obelgi nie przyjmujesz do siebie, wciąż należy do tego, który nią rzucił. 
2. Nie tłumacz się od razu, wysłuchaj, przeczekaj, powiedz "rozumiem", weź głęboki oddech - opuść gardę ("Garda w dół" to jeden z podrozdziałów książki Miłosza Brzezińskiego "Biznes, czyli sztuka budowania relakcji"), przez chwilę pomyśl jakie problemy może mieć Twój rozmówca, jakie kompleksy, jaka ciężka sytuacja popycha go do wypowiadania o Tobie takich słów, a teraz przygotuj celną argumentację z otwartością. 
3. Skup się na faktach (nie dopasowuj faktów do siebie, twarde dane, liczby, etc., żadnych opinii lub niejasnych sytuacji, trochę psychologii - to zawsze dobre i zbija z tropu) i na sobie, nie szukaj winy w innych. Odpowiedz rozmówcy rzeczowo najbardziej jak potrafisz i grzecznie, grzeczność zabija najbardziej - to broń doskonała, a następnie przejdź od razu do rozwiązań. 
4. Weź odpowiedzialność tylko za to, na co masz wpływ. A gdy Twój rozmówca dalej nieprzekonanie będzie twierdził, że ma racje. ODPUŚĆ. Głupiego nie przekonasz, a nerwy stracisz. Podziękuj za rozmowę, powiedz, że masz nadzieję, że rozmówca kiedyś zmieni zdanie, bo nie jest wstydem, a wręcz chlubą i chwałą przyznać się do błędu.  

PAMIĘTAJ NIE TYLKO LEKCJA W SZKOLE JEST LEKCJĄ, STRAJK JEST TWOJĄ LEKCJĄ,
​A TWOJA GODNA I PIĘKNA POSTAWA TEŻ JEST LEKCJĄ. ​

Nie bój się nigdy bronić swoich racji i przekonań, nie daj się stłamsić i namówić na coś, czego nie czujesz, co wiesz, że będzie dla Ciebie złe, tylko martwe ryby płyną z prądem... ​

Czym są neuromity i czym się różnią od innych mitów w edukacji? 
Neurobiologia i neurodydaktyka rosną w siłę, dając zarówno nauczycielom, jak i rodzicom nadzieję na szybsze i lepsze wyniki nauczania. Niestety w życiu nic nie jest łatwe. Nie ma cudownych metod nauczania i nikt nie ma wytrychu do naszego mózgu. 

Mit 1. Wykorzystujemy tylko 10% mózgu. 
Przekonanie, że wykorzystujemy tylko część naszego mózgu daje podstawę do tworzenia kolejnych mitów, a także fałszywych metod nauczania i uczenia. Niestety jest w tym tyle prawdy, co w pozostałych mitach-kitach, które Wam przedstawię. Mit wziął się z tego, że podczas badań neuroobrazowania mózgu, jedne obszary są bardziej aktywne od pozostałych, czyli pracują bardziej od innych. Jedynie błędna analiza wyników badań prowadzi do przeświadczenia, że cześć mózgu jest nieaktywna. Tymczasem nawet w czasie snu, wszystkie obszary mózgu są zaaktywowane. Mózg nie odpoczywa nigdy. Monika Szczygieł i Krzysztof Cipora w swoim artykule zatytułowanym"Fałszywe przekonania na temat działania mózgu i zjawisk psychicznych, czyli neuromity i psychomity w edukacji" wysunęli argument, że gdyby mózg pracował tylko w 10% swoich możliwości, ewolucja nie doprowadziłaby do tak zaawansowanego jego rozwoju (2014, 63).
​
Mit 2. Prawa półkula kreatywna, lewa analityczna.  
Ciężko powiedzieć, czy aby jest to mitem czy nadinterpretacją lub nadużyciem powszechnie przyjętego uogólnienia. Rzeczywiście zostało udowodnione naukowo, że obie półkule mózgu pełnią odmienne funkcje, a różnym czynnościom towarzyszy różna aktywność lub powiedzmy jej natężenie. Czym jest więc lateralizacja? 
Lateralizacja, czyli asymetria czynnościowa wynikająca z dominacji danej półkuli odgrywa niezwykle ważną rolą w życiu człowieka, ze względu na koordynację ruchową-wzrokową. Tylko kiedy dominująca ręka jest po tej samej stronie co dominujące oko, mamy układ ręka-oko, dzięki któremu łatwiej jest nam wykonywać zadania grafomotoryczne, precyzyjne, manipulacyjne, związane z motoryką dużą i małą. Lateralizacja może być zaburzona i wtedy ma to wpływ na koordynację nie tylko ruchowo-wzrokową, ale też wzrokowo-słuchową, napięcie mięśniowe i orientację przestrzenną. 
Choć każda półkula ma inną funkcję, trzeba pamiętać, że ściśle ze sobą współpracują zawsze, niezależnie czy w zakresie artystycznym, zakresie mowy, czy w zakresie analizy i syntezy. Dlatego podejmowanie działań i ćwiczeń mających na celu synchronizację pracy mózgu jest po prostu bez sensu, ale tylko z jednej strony. 

Ćwiczenia na koordynację ruchową, np. te wymyślone przez Paula Dennisona, choć bezcelowe jeśli chodzi o rozwój dzieci, młodzieży i dorosłych, są świetną zabawą i fajnym elementem lekcji. Ruch to wiadomo zdrowie (o ile nie jest zawodowy), wywołuje radość, dzięki wytwarzanym przez organizm endorfinom i serotoninie, czyli hormonom szczęścia. 

Mit 3. Style uczenia. 
Jak wiemy każde dziecko jest w stanie osiągnąć sukces edukacyjny, na pewno w jakimś stopniu, bo przecież sukces sukcesowi nierówny. Dla jednego dziecka sukcesem jest nauczenie się 20 słówek na lekcję, dla innego wygranie prestiżowego konkursu językowego. Kluczem do sukcesu jest indywidualizacja nauczania do potrzeb ucznia. Na rynku znajdziecie zapewne wiele szkoleń, które oferować Wam będą taką personalizację skupioną na stylach uczenia się. Jednakże jest to wielki edukacyjny mit. Przemysław Bąbel i Marzena Wiśniak (2016) podkreślają, że nauczanie powinniśmy opierać na zaawansowanych badaniach dotyczących procesów myślenia i zapamiętywania, które niestety nie mają nic wspólnego ze stylami uczenia. Polecam bardzo ich książkę "12 zasad skutecznej edukacji", którą uznaję za swego rodzaju Biblię dla nauczycieli, dlatego nie bez przyczyny z czystym sumieniem rekomenduję Wam również wystąpienie Przemka Bąbla na konferencji Nowej Ery (link do prezentacji tu). Obejrzyjcie koniecznie, bo warto!!!

Gardner, twórca teorii inteligencji wielorakich, przestrzega, aby nie mylić stylów uczenia z jego teorią, co często ma miejsce w ferworze walki o dobro i sukces ucznia. Każdy z nas posiada każdą z inteligencji wielorakich, więc nikogo nie stygmatyzuje się jako słuchowca, wzrokowca, ruchowca. Teoria Gardnera nie skupia się na przetwarzaniu tekstu mówionego lub pisanego na wiele sposobów (tak jak ma to miejsce przy stylach uczenia się), ale na zmysłach i ich oddziaływaniu na nasze kompleksowe postrzeganie świata (czytaj więcej w The Washington Post). 
​Do tego z wniosków płynących z badań kognitywistów wiemy, że czym więcej zmysłów zaangażujemy na zajęciach tym lepiej, ale nie wynika to z konieczności indywidualizacji stylów uczenia się i nauczania (Riener&Willingham, 2010). 
Jeśli chcecie, żeby autor wytłumaczył Wam to dość prosto, obejrzyjcie wideo poniżej:

Nie dość, że mity w edukacji mają się dobrze, to do tego dochodzi jeszcze przekonanie, że nauczanie polisensoryczne (lub inaczej mówiąc wielozmysłowe) jest tylko dla maluchów. Nic bardziej mylnego. Wykorzystując ruch, zapach, dotyk na zajęciach z powodzeniem możemy angażować także dorosłych.

Karty do gry (karty z produktami spożywczymi i meblami z kuchni i salonu) możecie pobrać tu: ​

Tylko pamiętajcie, aby dla młodszych dzieci lub dla początkujących wyciągnąć karty z trudniejszym słownictwem. To ważne! Zabawa musi być zawsze dostosowana do poziomu ucznia, choć ambitna (input +1).  

A poniżej wpis na fanpage'u  Karolina Kępska Teacher Trainer ↓

​Bawcie się dobrze i uczcie efektywnie. Powodzenia. 

"Kobiety mojego życia", a raczej "The Women of my Life" brzmi jak dobry tytuł książki biograficznej ze wspomnieniami podstarzałego lovelasa. Nic bardziej mylnego, to również doskonały tytuł i zarazem temat lekcji z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet.  
​

Nie! Dzień Kobiet to nie relikt PRL, to święto upamiętniające tragiczne wydarzenia z Nowego Jorku początku ubiegłego stulecia. Fakt faktem obchody rozpoczęły sufrażystki i członkinie partii socjalistycznych lub robotniczych, ale nie tych czasów. 
​

W klasie, w której promuje się kompetencje XXI wieku i krytyczne myślenie nie może braknąć dyskusji na podstawie wybranych cytatów. Tym razem polecam kilka o kobietach, źródło to BrainyQuote: ​​

Anne-Marie Slaughter opublikowała w 2012 roku artykuł zatytułowany: "Why women still can't have it all", traktujący o równości kobiet i mężczyzn, ale zaczynając od samego początku, czyli od tego czym w ogóle jest równość i jak ją należy rozumieć.  

Dodatkowo można skorzystać z aplikacji polecanej ostatnio przez Magdalenę Ślawską na swoim fanpage'u  o angielskim zawodowym, czyli Gap Fill Generator. Ja wykorzystałam fragment wypowiedzi Anne od 11:15 i stworzyłam przykładowy test luk, do obejrzenia tu: 

Aby łatwiej Waszym uczniom było rozmawiać o kobietach, które są dla nich ważne lub miały wpływ na ich życie, przygotowałam specjalną kartę pracy. 
Ważne kobiety podzieliłam na trzy grupy: 
1. Kobiety, które kocham, 
2. Kobiety, które podziwiam (za ich osiągnięcia, charakter, wiedzę), oraz
3. Kobiety, które szanuję. 
Ta ostatnia ramka jest bardzo ważna jak nie najważniejsza. Naszym zadaniem w klasie jest nie tylko uczyć, ale i wychowywać. Musimy tłumaczyć dzieciom, młodzieży, ale też i dorosłym, że nie musimy się kochać ani lubić, ale zawsze musimy się szanować. 
​
Karta pracy do pobrania poniżej: ​