#rozwój

Większość z Was wie, choć może nie wszyscy, od 2018 roku nie pracuję już w szkole. Jestem marketerką pełnym etatem i sercem. Ta fukcja, ten etap mojej zawodowej kariery nie przyszedł nagle a wchodził powoli, wręcz wkradał się, powiedziałabym.

Będąc centralnym metodykiem seniorem w sieci franczyzowej, stanęłam przed wyzwaniem zadbania o marketing sieci, wszystkiego, wszystkiego, wszystkiego, WSZYSTKIEGO UCZYŁAM SIĘ SAMA - uczyłam się przez doświadczenie. Kupowałam książki, magazyny, próbowałam działań. Jednak nie można być jedną nogą w jednym miejscu, a drugą w drugim. Dlatego pewnego dnia postawiłam wszystko na jedną kartę, podjęłam wtedy wydawać by się mogło drastyczną decyzję, aby pozostawić szkołę i iść dalej, iść w nowym kierunku. Nie żałuję ani momentu i Wy to czujecie.
​

Dostałam ostatnio bardzo ciekawą wiadomość i choć nie zdążyłam jeszcze na tego maila odpowiedzieć (błagam o wybaczenie), dał mi on tak naprawdę bardzo wiele do myślenia i dodał też skrzydeł w ciężkim dniu. 
Ania zapytała: 

​​​Nigdy nie spodziewałam się, że to Was ciekawi, wręcz wydawało mi się, że to bardzo źle, że nie pracuję już w szkole (mimo wszystko staram się i czuję, że jestem blisko nauczycielom). 
Ku mojemu zaskoczeniu moje dalsze losy jako marketera odpowiadają na Wasze zainteresowania, stąd moje postanowienie, chcę wszystkim osobom na krawędzi zmiany pracy, pokazać z czym je się marketing, może Was to zainspiruje do zmiany obranej ścieżki. 

W to, że masz umiejętności i kompetencje nie wątp nigdy! Jeśli chcesz je sobie przypomnieć, zajrzyj do najpopularniejszego wpisu na mojej stronie >>> Jeśli nie szkoła to co?

Jeśli zaciekawiła Cię możliwość przebranżowienia, praca w wydawnictwie, praca w marketingu, ale nie wiesz jeszcze z czym się to je i czy Tobie akurat to odpowiada, zajrzyj na mój LinkedIn. Tu dzielę się od niedawna swoim doświadczeniem i chcę się nim dzielić, aby być może kogoś zainspirować.
​Kliknij tu 🡻 w moje linkedinowe zdjęcie w tle. 

#rozwój

Czy tego chcesz, czy nie chcesz, będąc nauczycielem, jesteś marką. Jaką marką będziesz, czy znaną, czy też nie, zależy od Ciebie.
Swój brand setting, czyli kreowanie marki, możesz zacząć od social mediów, Instagram to świetne miejsce na budowanie wizerunku, choć wciąż jeszcze nie jest to numero uno, jakim jest Facebook.
​

Dorosłeś/ dorosłaś do tej myśli, żeby założyć fanpage swojej marki i co dalej? Jak się do tego zabrać? Skorzystaj z moich rad, które dwa lata temu opublikowałam jako seria postów na Facebooku.

Po pierwsze, chcesz założyć fanpage? Najpierw sam poznaj siebie.

? Pomyśl, co chciałbyś osiągnąć.
? Zastanów się jakim nauczycielem jesteś.
? Znajdź swój zawodowy konik.
? Przemyśl, czym możesz się wyróżnić.
? Zapytaj znajomych, jak Cię widzą.
? Podpytaj uczniów, czemu lubią się z Tobą uczyć.
? Zastanów się do kogo chcesz kierować swój fanpage, inaczej będziesz komunikować swoją markę do rodziców, inaczej do klienta biznesowego, a jeszcze inaczej do nauczycieli.

Na tych informacjach zbudujesz wizerunek swojej marki oraz przekaz. (I pamiętaj, to taki protip od czapy, ale niezwykle ważny: fotografuj to, co robisz! To podstawa. Rób to dużo wcześniej, z wyprzedzeniem).

Po drugie, content to podstawa.
Nie tylko zdjęcia są ważne, przynajmniej nie tak bardzo, jeśli chodzi o FB. Musisz mieć coś, co pokażesz swoim fanom. Dlatego zacznij już teraz: notuj, zapisuj to, co Ci wyszło, lub odkop swoje stare notatki.

• Może będzie to jakieś ćwiczenie z uczniami.
• Może będą to jakieś materiały.
• Może jakaś wyjątkowa metoda pracy.
• A może linki do Twojej strony www, gdzie wszystko już masz zgromadzone i opisane.

Zanim wystartujesz fanpage, zgromadź zdjęcia, filmy, opisy na przynajmniej pierwsze dwa tygodnie pracy fanpage'a. Założywszy, że będziesz na początku publikować co dwa dni, potrzebujesz zatem materiału na 6-7 postów pokazujących siebie i swoje metody. Oczywiście linkuj też do innych wartościowych stron i fanpage'y, ale pamiętaj, że to Twoja marka jest tu najważniejsza.

Wiecie co to lejek marketingowy? Nie? To już wiecie. Jest to taka struktura, reklamy czy też sprzedaży produktu. No a niestety marka to też taki trochę produkt, więc jeśli chcecie sprzedawać się w internecie... świntuszki, nie w tym sensie... jeśli chcecie być rozpoznawalną marką i przyciągnąć do siebie klienta, musicie działać według założeń lejka:
- daj się poznać
- daj się polubić
- pomóż innym w rozważeniu Twojej oferty
- pomóż im kupić Twój produkt/ usługę/ dotrzeć do Ciebie.

Po założeniu fanpage'a nie ciśnij od razu sprzedaży swoich produktów, materiałów czy usług, nikt nie kupi kota w worku, a Ty panicznie rzucisz się na reklamy i przepalisz kasę.
Na początku daj się poznać, dobrym contentem i wiedzą. 

• Zacznij od grup.
• Pokazuj swoje pomysły.
• Zabieraj głos.
• Daj się poznać jako ekspert.

Uwaga! Tu też czają się pułapki, nie pchaj od razu wszędzie swoich postów, angażuj się w życie społeczności, bądź pomocą, a nie tylko ulotką na słupie ogłoszeniowym.

Założyłeś fanpage, jesteś z siebie dumny/ dumna, ale to dopiero początek drogi. Wciąż jesteś na początku lejka i budujesz rozpoznawalność, zrobisz to właściwie, budując swój wizerunek jako eksperta w dziedzinie edukacji.
Rozwijając eksperckość, nie stój w miejscu. Koniecznie oglądaj webinary, doszkalaj się, czytaj, obserwuj to, co dzieje się na rynku.

⛔⚠️ Nikt nie chce nauczyciela, który metodycznie zatrzymał się w czasach studiów.

Wszyscy natomiast docenią, jeśli będziesz dzielić się zdobytą wiedzą. Twoja marka musi być dla innych obietnicą ich własnego rozwoju, lub rozwoju ich dzieci, jeśli ofertę kierujesz do rodziców dzieci i młodzieży.

Kuszące, łatwe i przyjemne, może wydać Ci się skopiowanie tych, którym się udało, co więcej pewnie będzie to nawet skuteczne przez pewien czas, ale zaklinam Cię ;), nie idź tą drogą. Kopie sprzedają się krótko, bo są zawsze miernej jakości.

​Jak coś robisz lub chcesz robić, rób to od samego początku z sercem, entuzjazmem i rób to dobrze! Znajdź swoją niszę, swoją drogę i pamiętaj:

• bądź sobą,
• stosuj dobre praktyki innych, ale nie kopiuj ich działań,
• bądź ekspertem w swojej dziedzinie, nie musisz przecież znać się na wszystkim,
• dużo się ucz,
• nie bój się błędów, choć zawsze się staraj ich unikać.

Udało się, brawo. Było nawet łatwo, ale te 5 kroków, to dopiero początek lejka. ;)
Teraz czas na przejście z "daj się poznać" do "daj się polubić".

Interesuje Cię to w ogóle? Daj znać lub poczekaj na kolejny post.

W międzyczasie nie zaszkodzi też obejrzeć kilka live'ów w temacie.

31 grudnia... i to najbardziej oklepane powiedzenie, "nowy rok, nowa ja", żenada!
Jednak coś w tym jest, że na nowy rok robimy postanowienia, cele, plany. Szkoda niestety, że większość z nich spełza na niczym, bo nasza słaba siła woli i zimowy marazm nie sprzyjają wcale zmianom.

Do tego dochodzą jeszcze te wszystkie klątwy i inne syndromy, które skutecznie psują nam szyki, ale nie, tym razem nie, nie dam im się tak łatwo. 
​

Podły chochlik, który mówi nam "Ty się nie nadajesz, kimże jesteś, aby mówić innym, co mają robić". Ano jestem Karolina! Mam dużą wiedzę metodyczną, mam doświadczenie, jestem pracowita, lubię szukać, ciągle do czegoś dążę, chętnie pomagam innym, ludzie mnie szanują i lubią, często bardziej niż ja sama siebie. To chyba wystarczające powody, żeby go nie słuchać. 
Ty też swojego ucisz! 
​

Ja coś wiem, Ty to wiesz, ale ktoś tego nie wie, nie warto, więc wychodzić z założenia, że nie ma o czym opowiadać innym, że nie warto o czymś wspominać, że coś już jest oklepane, ale tym bardziej nie warto się wymądrzać. Używać żargonu, trudnych słów, zawiłych teorii, ludzie lubią się uczyć, ale nie lubią być pouczani. Proste? Proste! Najlepiej jak coś jest proste! :)
​

Najgorsza z najgorszych, gorsza nawet od samego Oszusta! To ona blokuje nas przed nami samymi. Nie założę kanału YouTube, dopóki nie kupię idealnego sprzętu, nie puszczę posta na fanpage'u bez mega wypasionej grafiki, nie napiszę wpisu na bloga, bo powinien być długi jak artykuł naukowy ;)
O nie!!!!!!! 

Zapamiętaj to sobie i nie rób tego błędu. 
​

Choć niełatwo w to uwierzyć, Facebook to nie cały świat. Łoooooooooo! Serio?
Serio, oprócz tego, że wybiera nam treści, które widzimy, to jeśli chodzi o nauczycieli np., jest ich tam niecałe 30%. Może z roku na rok coraz więcej, ale wciąż publikując swoje pomysły i swoje materiały tylko na fanpage'u (jak niestety ja), nie docieramy do ponad połowy grupy zawodowej.
Jak tu wprowadzać edu-zmiany? Jak dać się poznać? Jak się rozwijać?
A po prostu, trzeba przestać być Facebookowym molem, otworzyć się, odważyć się i wyjść do ludzi.
Nie, nie znikać z sieci i z fejsa też nie, ależ nie, nie. Po prostu zacząć podbijać KOSMOS!

1. Będzie rewolucja na blogu. Koniec z ★ blogosfery. Wpisy będą często, po prostu będą krótkie. Wypuszczę z piwnicy wszystkie skrywane kopie robocze, do których gromadzę pomysły, teorie, badania i inne mądrości. 

2. Ja będę SILNA, MĄDRA, KREATYWNA, a ze mną będzie też 10 wspaniałych kobiet o wielkiej mocy. Ty też możesz być (przeczytaj tu)!

3. To wciąż jeszcze nie koniec, niespodzianek będzie wiele. Jak je zdradzę będą spodziewajkami :P
Więc zostawię nutkę tajemnicy.  

DO ZACZYTANIA. STAY TUNED!

Niezależnie od tego, czy interesuje Was public speaking, czy też nie, jest klika takich przemów publicznych, które każdy nauczyciel, ba, każdy człowiek powinien znać lub przynajmniej choć raz posłuchać. 
Przemówienie te budują nasz światopogląd, rozszerzają horyzonty i tłumaczą niektóre zjawiska. Co więcej, każdy z nas, praktycznie 99,9% procent ludzi chociaż raz w życiu będzie zmuszona przemawiać przez innymi, wznosić toasty, życzenia, robić prezentacje, dlatego ważnym jest, aby poznawać wzorce prawie idealne. 
​

Umiejętności prezentacyjne nigdy nie były mocną stroną naszej edukacji, a to dlatego, że od setek lat w Polsce stawia się na wiedzę encyklopedyczną i samodzielne zdobywanie doświadczeń w myśl zasady "ja miałem przerąbane, inni też muszą mieć". Do niedawna zajęcia rozwijające kreatywność należały do przedmiotów, o których można było usłyszeć tylko w zagranicznych filmach, a teraz choć zaistniały w naszych rodzimych programach nauczania to pozostawią wciąż wiele do życzenia, bo są w większości tylko nazwą w planie lekcji, jak np. w szkole mojej córki (z czego to wynika obszernie pisałam już we wrześniowym wpisie, do przeczytania tu).  
Tak więc umiejętności autoprezentacji i prezentacji w Polsce kuleją, to już wiemy. I nawet jak słaba recytacja wiersza na środku klasy, czy występ z chórkiem szkolnym nie zaważą raczej na niczyjej przyszłości, tak słabe wystąpienie na rozmowie kwalifikacyjnej lub brak umiejętności przedstawienie nawet najlepszych wyników pracy niejednemu zniszczyło lub przynajmniej przystopowało karierę zawodową. 
​

Wyobraźcie sobie, choć może być to trudne, że przemówienia publiczne to nie tylko TED i TEDx. (Wooooooooow, serio?!). Internet jest pełen świetnych przemówień, niektóre z nich być może są Wam znane, niektórymi mam nadzieję Was zaskoczę. 

1. Michelle Obama's speech on International Women's Day​

Michelle podobnie do swojego męża jest wielka międzynarodową liderką, która nie tylko inspiruje swoim życiem, karierą zawodową, ale też poprzez swoje zaangażowanie w życie społeczne i poprawianie jakości życia kobiet na całym świecie. Jak zapewne wiecie uwielbiam ją i szanuję, dlatego jest przemowa występuje w moim TOP 5 jak numer 1. 
Przemowa podkreśla prawa kobiet, a raczej ich nieprzestrzeganie, wciąż, mimo XXI wieku i nowoczesności, która ukazuje się wszędzie. Wysłaliśmy człowieka na księżyc, a nie potrafimy zrównać płac - to przykre. 
“These issues (women's rights - przyp. mój) aren’t settled. These freedoms that we take for granted aren’t guaranteed in stone. And they certainly didn’t just come down to us as a gift from the heavens. No, these rights were secured through long, hard battles waged by women and men who marched, and protested, and made their voices heard in courtrooms and boardrooms and voting booths and the halls of Congress.”
Warto wysłuchać tej przemowy, marzec się zbliża...

​        2.    Steve Jobs at Stanford University

Przemowa Steve'a Jobsa na uniwersytecie Stanforda należy do jednych z najbardziej znanych i najbardziej poruszających mów motywacyjnych ostatnich lat. Teoretycznie nie ma w niej nic szczególnego, więc dlaczego tak bardzo porusza ona tak wiele osób? 
Sekretem tego przemówienia jest poziom emocji Steve'a i jego osobista historia. Wizjoner wiele dni przygotowywał się do tego wystąpienia, ćwiczył i miał ogromną tremę. 
To przemówienie, mimo że nie TEDowa ma wszystkie cechy, które organizacja przedstawia jako te, które zawiera idealna przemowa: 

• jest krótka (typowe 5 x 3 minuty - zasada podzielności długości wystąpienia na trzy) 
• dotyka tematów życiowych i ważnych dla wielu osób, mówi o pracy: 

“Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what you do. If you haven't found it yet, keep looking. Don't settle. As with all matters of the heart, you'll know when you find it.”

• działa według zasady 3, opowiada 3 historie: o życiu i edukacji - o swoich początkach, o miłości i stracie - a radości z pracy, i na koniec o śmierci. 

 "You are already naked. There is no reason not to follow your heart."

      3.   Sir Ken Robinson at TED

Tej prezentacji TEDowej żadnemu nauczycielowi nie muszą przedstawiać, znają ją wszyscy i niczym Was w tym momencie nie zaskakuję, wiem, przepraszam, jednak jest tak dobra i w sposób tak dosadny obnaża błędy oświaty, że powinno ją się przypominać wciąż i wciąż, aby się to zakodowało w głowach wszystkich i dało podwaliny zmianom. 
​
      4.   J. K. Rowling at Harvard University

Ekstremalnie trudno jest zdecydować, które przemówienia publiczne należą do najważniejszych, dla każdego mogą mieć one inne znaczenie). Rankingi przemówień, które zmieniły świat wymieniają zawsze: ​

Są to wspaniałe przemowy, emocjonalne i pełne historycznego znaczenia, jednak mój wybór do TOP 5 pada bardziej na przemówienia, które mogą nam samym i naszym uczniom pomóc w rozwoju, budowaniu siły ducha i charakteru. Stąd też kolejne przemówienie, i choć nie jestem największą fanką J.K. Rowling doceniam bardzo jej twórczość oraz to, co przeżyła, żeby dość do miejsca, w którym jest obecnie. Przeżyła nieszczęśliwe małżeństwo, utratę matki i nienarodzonego dziecka, miała wielką depresję i chciała popełnić samobójstwo. 
20-minutowa przemowa J.K Rowling o tytule "The Fringe Benefits of Failure And The Importance of Imagination" daje nam niezwykłą lekcję siły, wiary we własne możliwości i marzenia, wagę wyobraźni i przyjaźni, ale przede wszystkim przekazuje młodym jeszcze jedno ważne przesłanie, być może dla nich najważniejsze: nie egzaminy, wyniki w nauczaniu i dyplomy determinują czyjś sukces, robi to życiowe doświadczenie. 

- "It is impossible to live without failing at something unless you live so cautiously that you might as well not have lived at all - in which case, you’ve failed by default."

- "You will never truly know yourself, or the strength of your relationships, until both have been tested by adversity. Such knowledge is a true gift, for all that it is painfully won, and it has been worth more than any qualification I ever earned."

- "Personal happiness lies in knowing that life is not a check-list of acquisition or achievement. Your qualifications, your CV, are not your life, though you will meet many people of my age and older who confuse the two."

Polecam całość, każdemu!

      5.   Joaquin Phoenix Oscar Speech 2020

Ostatnia przemowa jest krótka, to tylko 3 minuta, a nosi w sobie tak olbrzymi, emocjonalny impakt, że nie sposób jej tu nie umieścić, w tym krótkim rankingu. 
Joaquin Phoenix przemówił na Oskarach w imieniu tych, którzy głosu nie mają i podkreślił, że wszyscy jesteśmy równi, mimo że często wydaje nam się, że jesteśmy ponad innymi. Aktor przypomniał wszystkim czym jest ludzkość. 
"And I think that's when we're at our best, when we support each other, not when we cancel each other out for past mistakes, but when we help each other to grow, when we educate each other, when we guide each other toward redemption. That is the best of humanity." 
 

Świetnym źródłem inspiracji dla Was samych, ale i dla Waszych uczniów może być kanał YOUTUBE English Speeches with Subtitles oraz Great Speeches - wypróbujcie. Polecam. 

Dziękuję Wam za tą edycję eduweeku, mam nadzieję, że Wam się podobało i odwiedziliście pozostałe blogi edukacyjne zrzeszone na edublogi.pl. Jeśli nie, to szybciutko idźcie na stronę www.eduweek.pl/6/, gdzie znajdziecie wszystkie TOP OF THE TOP tej edycji. 

W lipcu 2019 po kwietniowo-strajkowej szumnej publikacji raportu o stanie edukacji ("Szkoła dla Innowatora" w pełnej wersji, w wersji dotyczącej postaw proinnowacyjnych i streszczenia do pobrania) Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło kierunki polityki oświatowej, wśród, których wybrzmiała KREATYWNOŚĆ zapisana złotymi zgłoskami
(Punkt 5 kierunków polityki oświatowej brzmi następująco: "rozwijanie kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych uczniów, w tym bezpieczne i celowe wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego").
Kuratoria oświaty dostały przykaz ewaluacji placówek:

• w zakresie monitorowania:

​- w przedszkolach, szkołach i placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 7 ustawy – Prawo oświatowe:
„Wspieranie potencjału rozwojowego uczniów i stwarzanie warunków do ich aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym”;
- w publicznych szkołach podstawowych:
„Prowadzenie działalności innowacyjnej”;
- we wszystkich typach szkół:
​„Kształcenie u uczniów kompetencji kluczowych”.

Natomiast na podstawie art. 60 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe dyrektorzy szkół podstawowych dostali przykaz organizacji zajęć rozwijających kreatywność, które wynikają również z Rozporządzenia z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.

Wprowadzili i na tym koniec!
​Jak to zwykle w naszej porażce, przepraszam, oświacie bywa, wprowadzili zajęcia i koniec kropka. Nikt nie wdrożył nauczycieli, nie wytłumaczył czym jest kreatywność i innowacyjność (która wbrew powszechnemu przekonaniu nie dotyczy wcale wprowadzania innowacji pedagogicznych), nikt nie powiedział im jak mają to robić ani dlaczego, temat został rzucony, a Wy nauczyciele bawcie się sami.
I bawią się, niestety po omacku, nie winiąc nikogo poza systemem, bo jeśli ktoś nie interesował się tematyką wcześniej, skąd ma wiedzieć jak zorganizować takie zajęcia. ​Kiedy w dodatku zażądano od nich programów, literatury i pomysłów (nie wspomnę już o fakcie, że kompletnie nikt nie uczy nigdy nauczycieli nawet jak programy nauczania pisać, a to powinno być na studiach zamiast bzdur typu "jak zrobić prezentację w PowerPoincie") zapanował popłoch.
​

Nauczyciele pozostawieni sami sobie, zaczęli szukać pomocy na forach grup facebookowych, i dobrze, jest na nich wielu ekspertów, którzy gotowi są pomóc, ale niestety są też i laicy, którzy zaczęli doradzać zajęcia plastyczne i projekty typu stworzenie plakatu, niewiele wspólnego mające z kreatywnością - a tu nie o to chodzi, kreatywność to nie prace plastyczne.
Właśnie od tego, czym jest kreatywność nauka nauczycieli powinna była się zacząć.
​

Według ulubionego wszystkich źródła wiedzy i  niewiedzy, czyli Wikipedii, kreatywność to postawa twórcza (od łac. creatus czyli twórczy) – proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji lub nowych skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami. Myślenie kreatywne to myślenie prowadzące do uzyskania oryginalnych i stosownych rozwiązań. Już z tej definicji jasno widać, że kreatywność to nie tylko tworzenie w sensie plastycznym i sztuk pięknych. Kreatywny jak najbardziej jest naukowiec, może być kreatywna pani sprzątająca, a nawet bibliotekarka czy też księgowa (i nie chodzi mi tu o tzw. "kreatywną księgowość", dzięki której unikamy zbyt wysokich podatków, ale raczej o sposób i metody organizacji swojej pracy).
Co więcej, jeśli słyszeliście o umiejętnościach LOT i HOT, czyli Lower Order Thinking i Higher Order Thinking (procesach myślowych niższego i wyższego rzędu), to zapewne wiecie, że kreatywne myślenie jest najwyższym z tych procesów. 
Jak do tego doszło? Otóż dwóch naukowców, językoznawców, David Krathwohl i jego studentka Lorin Anderson spojrzeli jeszcze raz na znaną taksonomię Blooma i dołożyli do procesów myślowych: kreatywność (Dummett and Hughes, 2019: 7). 

Pierwsze trzy procesy od dołu, zapamiętanie, zrozumienie i wykorzystanie to procesy myślowe niższego rzędu, nie gorsze, ale tzw. podstawowe, natomiast kolejne trzy te z góry, analiza, ewaluacja i tworzenie to najbardziej pożądane procesy myślowe, wyższego rzędu. Mamy wśród nich jeszcze kreatywne myślenie, o którym post od roku trzymam w wersjach roboczych ;) (owe krytyczne myślenie, tak ważne w świecie medialnego szumu i dezinformacji, to nic innego jak pomost pomiędzy podstawowym rozumieniem a kreatywnym myśleniem, zawierający w sobie: analizę, syntezę, ocenę, rozwiązywanie problemów i podejmowanie sensownych decyzji) (Dummett and Hughes, 2019: 9). 

Na czym może polegać kreatywność na zajęciach językowych?
Jeśli wiemy, że kreatywność to generowanie pomysłów i tworzenie z nich nowych, oryginalnych rozwiązań, wraz z odkrywaniem wszelakich alternatywnych możliwości dotyczących tych rozwiązań, to procesem twórczym na zajęciach językowych będzie produkcja: tworzenie historii, pisanie rozprawki, a także robienie swoich prezentacji.
Skupmy się na tej ostatniej wspomnianej. Aby uczeń mógł stworzyć własną prezentację dotyczącą jego zainteresowań, najpierw musimy nauczyć go jak to robić, musi zapamiętać podaną przez nas strukturę, zrozumieć jej istotę, a następnie zastosować. Prezentacja będzie poprawna. Natomiast, w sytuacji, kiedy uczeń nim zrobi prezentacje, samodzielnie lub z naszą pomocą poczyta o sztuce prezentacji, przeanalizuje kilka prezentacji, które dostępne są w internecie np. na stronie www.ted.com, następnie oceni swoją prezentację pod kątem tego, czego się dowiedział. Jego prezentacja będzie po prostu genialna!

Choć oba koncepty są do siebie dość podobne, ich definicje różnią się, szczególnie w zależności od tego, jak postrzegamy innowacyjność. Dla jednych innowacyjność to nowatorstwo, dla drugich to przedsiębiorczość. Jedno jest jednak zawsze pewne, nie ma innowacyjności bez kreatywności. "Innowacja to zdolność do wdrażania kreatywnych rozwiązań w celu rozwiązania [...] problemów lub wykorzystania nowych możliwości" (Fazlagić, 2018 za Kabukcu, 2015). 
W czasie letniego Zlotu Anglistów grupy Nauczyciele Angielskiego razem z Beatą Huczko, moją dobrą koleżanką z redakcji, prowadziłyśmy otwartą debatę nauczycielską dotyczącą kreatywności i postaw proinnowacyjnych w obecnej szkole. 
Poniżej, dzięki uprzejmości mojego wydawnictwa Nowa Era, przedstawiam Wam wyniki ankiety, które obrazują poniekąd jak mylnie często postrzegamy kreatywność (kiedy w ankiecie mówimy o mitach, ✔ oznacza mit, a ✘ oznacza prawdę, zadaniem uczestników było wybrać tylko te zdania, które uważają za nieprawdziwe, natomiast w wynikach dotyczących prawd, ✔ oznacza prawdę, a ✘ mit, podobnie jak poprzednio, zadaniem uczestników było wybrać tylko zdania prawdziwe - ot taka mała zagwozdka intelektualna).
Wyniki mam nadzieję w dużej mierze Was zaskoczą. 
​​

Po pierwsze i najważniejsze, pragnę podkreślić jasno i wyraźnie, że to nie jest gotowiec, to wskazówki do napisania programu. Licząc tylko i wyłącznie na gotowce, już na wstępie nie nadajemy się do nauczania tego przedmiotu.
PRACTISE WHAT YOU PREACH
Jeśli chcesz uczyć kreatywności, czyli jednej z najważniejszych kompetencji kluczowych XXI wieku, musisz sam te umiejętności posiadać. Wykorzystywanie gotowych rozwiązań nijak się do nich ma.

Każdy program nauczania musi zawierać takie składowe: 
I. Założenia programu
II. Cele
III. Wykorzystane techniki i metody nauczania
IV. Formy pracy
V. Metody ewaluacji celów
​VI. Treści
​(punkty III-VI można rozłożyć dowolnie, lecz taki układ wydaje mi się najlogiczniejszy)
VII. Przykładowe zajęcia

Jeśli chodzi o założenia programowe nowych zajęć, należy w nich uwzględnić wiek dzieci, klasy, liczbę godzin i kontekst sytuacyjny. Należy uwzględnić w nich także kwalifikacje nauczyciela oraz warunki realizacji programu ściśle związane z podstawą programową oraz warunkami technicznymi jakie posiadamy.
Cele natomiast to to, co chcemy dzięki tym zajęciom osiągnąć. Tutaj przychodzi do nas z powrotem temat proinnowacyjności.
Uczymy postaw proinnowacyjnych i kreatywności, nie po to, żę MEN nam każe, nie po to, że dyrektor nie miał komu innemu tych zajęć dać. Uczymy ich, by kształtować młode pokolenia i budować w nich kompetencje przyszłości. Bez nich nie odnajdą się w nowych czasach.
Wśród kompetencji przyszłości (których według autora raportu "Szkoła dla Innowatora" jest ponad 150) dla zajęć szkolnych ważne są m.in.:
1) generowanie pomysłów;
2) krytyczne myślenie;
3) kreatywne rozwiązywanie problemów;
4) zbieranie informacji;
5) znajomość technologii;
6) otwartość na pomysły;
7) ciekawość poznawcza – chęć empirycznej weryfikacji swoich przypuszczeń;
8) umiejętność współpracy;
9) angażowanie się w zainteresowania niezwiązane ze szkołą (pracą);
10) ocena i analiza długoterminowych konsekwencji zjawisk i działań;
11) empatia;
12) otwartość na zmiany;
13) tolerancja dla wieloznaczności (Fazlagić, 2018: 21).
Rozwój powyższych (lub niektórych wybranych z tych) kompetencji jest celem zajęć rozwijających kreatywność, pasję i umiejętności uczniów.
​Jeśli piszemy własny program, powinniśmy się odnieść przede wszystkim jednak do podstawy programowej, kompetencje kluczowe zawarte są w preambule do tego dokumentu.
​Jeśli cele chcemy zapisać jednak w sposób bardziej sformalizowany, pomocna w formułowaniu celów operacyjnych może okazać się publikacja ORE dostępna w tym linku.
​

Oczywistym zdaje się, że metody nauczania wspierające kreatywność to wszystkie te, które w jak największym stopniu angażują do pracy uczniów i wspierają procesy kognitywne wyższego rzędu. Jakie są to metody?
W pierwszej chwili każdy pomyśli o metodach aktywizujących, ale nie tylko. Metody wspierające kreatywność to wszystkie znane metody nauczania:

• Metody podające (szczególnie pogadanka z analizą, prelekcja, anegdota, odczyt lub objaśnienie)
• Metody problemowe i aktywizujące (takie jak dyskusje dydaktyczne, burza mózgów, metaplan, metoda przypadków, metoda sytuacyjna; metody ekspresji i impresji np. gry dydaktyczne: symulacyjne, decyzyjne, psychologiczne; metody graficzne);
• Metody eksponujące (takie jak np. film; sztuka teatralna; pokaz, połączone z przeżyciem i analizą);
• Metody programowane (czyli te z użyciem komputera);
• Metody praktyczne (a wśród nich pokaz, prezentacja, ćwiczenia, metoda projektów).

Wróćmy teraz do metod aktywizujących, które sama absolutnie uwielbiam, bo one angażują do pracy i współpracy.
Metody aktywizujące, które możemy wykorzystać na zajęciach rozwijających kreatywność i pasje naszych uczniów to np.:
- burza mózgów (i burza mózgów 635)
- metoda stacji dydaktycznych
- escape room
- gry dydaktyczne i zabawy grupowe
- drama i pantomima
- każda możliwa na świecie ;) dyskusja (okrągły stół, world cafe, 2x4x8, debata, puste krzesło, cztery krzesła)
- proces grupowy
- storytelling
- pokaz wykonanych prac projektowych
- prezentacja (w tym sonda i ankieta, badanie, etc.)
- poziomy logiczne Diltsa
- rozwiązywanie problemów: kapelusze De Bono i metoda Disneya, drzewo decyzyjne
- myślenie wizualne i sketchnoting
Inne doskonałe, nowoczesne metody nauczania, idealne na kreatywne zajęcia to oczywiście CLIL, Flipped Classroom, LCL (czyli autonomia ucznia - Learner Centered Learning, podejście skoncentrowane na uczniu), LDL (uczeń nauczycielem), peer learning, webquest czy wykorzystanie narzędzi TOC.
Formą pracy, która najlepiej wspiera kreatywność jest praca w grupie, w klasie, jako, że uczymy współpracy, ale niestety znowu muszę to napisać - nie tylko :). Praca indywidualna jak najbardziej wspiera kreatywność i rozwija pasję młodych ludzi. Aby nauczyć się współpracy z innymi, trzeba najpierw umieć pracować z samym sobą, szczególnie jeśli jednostka musi wykonać daną pracę na rzecz klasy lub grupy.
Co więcej, wykorzystanie jednej metody nie wyklucza innych. Jednak wydaje mi się, że jest taka jedna metoda, która scala wszyatkie inne, bo zawiera je w sobie. Wszystkie wyżej wymienione metody znajdziemy mianowicie w pracy METODĄ PROJEKTU (w tym w rozwiązywaniu problemów i CLILu).
Przygotowanie dobrego projektu wymaga porządnego badania, burzy mózgów, dyskusji i rozwiązywania problemów, przygotowania prezentacji, oprawy graficznej i wykorzystania technologii.

A może by tak zajęcia rozwijające kreatywność - (język i) nauka o świecie, czyli CLIL?
Według mnie CLIL najlepiej nadaje się na zajęcia rozwijające kreatywność, ponieważ jest to metoda nauczania łącząca ze sobą wszystko - nauczanie języków i innych przedmiotów, można więc realizować jeden wspólny projekt z innymi nauczycielami. O CLILu dużo może opowiedzieć Wam np. Ola Mecanowicz z Engspired, zapraszam do przeczytania jej wpisu, nawet koniecznie (link tutaj).
Aby go realizować są dwie ścieżki: musimy albo poznać zainteresowania naszych uczniów i nimi się kierować (projekt o kosmosie, piłkarzach, nietypowych sportach) lub patrzeć na niego z perspektywy programu nauczania, np. dla czwartoklasistów zaczynamy od starożytnego Egiptu i uczymy o różnych jego aspektach, języku, geografii, historii, tworzymy piramidę, zegar słoneczny i kalendarz (to są odkrycia z tamtego okresu), rysujemy starożytnych Egipcjan, hieroglify i kodujemy nimi inne treści lub słownictwo z lekcji angielskiego czy niemieckiego, poznajemy faunę i florę tamtym terenów i czasów, a także muzykę z rejonów arabskich, możemy rozwiązać problemy starożytnych Egipcjan związane z głodem i gospodarką wodną Nilu. Co więcej, możecie pobawić się w mumię (pisałam o niej we wpisie Eduweekowym o papierze toaletowym).
Wykorzystujemy w ten sposób nie jedną a wiele metod aktywizujących, dając szansę każdemu uczniowi na przygotowanie czegoś i pokazanie innym swoich umiejętności. Możemy przygotować projekt o różnych miejscach na ziemi, o wynalazcach i wynalazkach, o wielkich naukowcach, dyskutować, przygotować wspólnie QUIZ analogowy lub internetowy na konkurs, napisać piosenkę lub wiersz, zrobić wspólnie piękny plakat - taką wielką sketchnotkę, napisać wspólną, ciekawą książkę i razem ją wykonać, podebatować o problemach świata, a także robić eksperymenty fizyczne i chemiczne.
CLIL ułatwia również dobór treści, bo jak podzielimy sobie rok szkolny na trymestry lub cztery części tematyczne (sporty, kontynenty, okresy historyczne, hobby, problemy współczesnego świata) będzie nam też o wiele łatwiej podzielić to później na lekcje (lub kroki milowe) oraz na koniec napisać krótki konspekt przykładowych zajęć.

Każdy program, każdą innowację, każdy założony cel należy w pewnym momencie poddać ewaluacji i sprawdzeniu. Metodą sprawdzenia, szczególnie na zajęciach nieocenianych są namacalne produkty naszej działalności. 
Podsumowaniem działań oraz mierzalną ilustracją realizacji zamierzonych celów (nie za głupim pomysłem jest też w fazie planowania posłużenie się biznesową metodologiom SMART, która ułatwi nam późniejszą ewaluację) może być np. przygotowanie prezentacji i przedstawienie jej przed grupą, klasą, szkołą lub rodzicami. Możecie również zorganizować wystawę, koncert, konkurs, przedstawienie. Najlepiej aby to uczniowie zaproponowali formę sprawdzenia osiągnięcia celu oraz wspólnie dokonali peer-correction/ evaluation, czyli oceny rówieśniczej.  
​

Twórczość, jak wszystko, wymaga odwagi, ale i pokory, aby odwaga nie zamieniła się w butę. Pamiętajcie, że aby kogoś nauczyć, trzeba najpierw samemu potrafić, wiedzieć, rozumieć i umieć to przekazać. 

Those that know, do. 
Those that understand, teach. 

Więc zanim zaczniemy wspólnie z uczniami tworzyć i torować im drogę ku innowacyjności, musimy przejść po kolei całą taksonomię Blooma, musimy uczniów nauczyć, pomóc im zrozumieć, zastosować wiedzę w praktyce, zrobić wspólną analizę i syntezę, oraz ewaluację draftu lub poszczególnych kamieni milowych, a później, na koniec dopiero nadejdzie czas, by stworzyć masterpiece, który pokażemy światu.

Jeśli zainteresował Was temat kreatywności i chcecie dowiedzieć się więcej o różnych formach jej wdrażania w edukacji, niekoniecznie tylko na specjalnie do tego przeznaczonych zajęciach, ale przemycając ją każdego dnia, zajrzyjcie do bloga Kasi Jarockiej Creativity killed the class.

​NIECH TE ZAJĘCIA BĘDĄ DLA WAS WSPANIAŁĄ PRZYGODĄ.
​POWODZENIA. BAWCIE SIĘ ŚWIETNIE!

Literatura:
Dummett, P. and J. Hughes (2019): Critical Thinking in ELT. A Working Model for the Classroom, National Geographic Learning, Cengage Learning, pp. 7-9.
Fazlagić, J. (2018) Szkoła dla Innowatora. Kształtowanie Kompetencji Proinnowacyjnych, Kalisz, Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
Rozporządzenia z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2017 r. poz. 703), par. 2.1 ust. 4 a.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 1148), art. 60, ust. 3, pkt. 1

​