Grywalizacja zawładnie Waszym umysłem

Zainteresowała Was grywalizacja???
Tak? Jesteście na dobrej drodze do obudzenia swoich uczniów z letargu nieuczenia się.
Nie? Mam nadzieję, że z kolejnymi wpisami będziecie czuli się coraz bardziej zainteresowani i razem nauczymy się jak osiągnąć sukces w nauczaniu włączając grywalizację jako integralną część każdych zajęć.
Zanim jednak zgrywalizujemy swój kurs lub zajęcia w szkole, powinniśmy poznać mechanizmy, które pozwolą nam zrozumieć, dlaczego faktycznie grywalizacja jest skuteczna.

Dlaczego twój mózg lubi gry? 

Z perspektywy nauki, kluczem do sukcesu zgrywalizowanych zajęć jest chemia i neurobiologia. A za wszystkim stoją dopamina, serotonina, oksytocyna i endorfiny. Narkotyki??? Nie, tak, poniekąd. :) Hormony szczęścia, które sterują naszym mózgiem i powodują, że nam się chce.
Endorfiny to hormony zwycięstwa i satysfakcji, „dają nam wiatr w żagle” do działania, serotonina wytwarza się, gdy gracz czuję się potrzebny, oksytocyna to hormon przywiązania, czujemy ją, gdy fabuła gry wciągnie nas na tyle, że jesteśmy w stanie się z nią identyfikować. Tak czy inaczej, wśród nich kluczowa jest dopamina. To ona jest spustem, za który, gdy pociągniemy, nie ma już odwrotu. Hormon w grach powoduje, że chcemy się zaangażować w grę, uczestniczyć w niej, a potem ją kontynuować. Według Piotra Sobolewskiego „programujemy ją ... doznając przyjemnych emocji”, a największe jej pokłady „czujemy ... przed otrzymaniem nagrody i przed osiągnięciem celu”. To trochę jak z Facebookiem ;), czujemy dopaminę, oczekując na pozytywne komentarze i lajki, które są dla nas swoistego rodzaju nagrodą za trud, jaki poczyniliśmy, pisząc posta lub komentując innego. Znacie to?
Stąd też wielkie znaczenie tego neuroprzekaźnika dla budowania motywacji uczniów do nauki poprzez grywalizację. Dopamina uwalniania jest nie tylko przez wizję nagrody, sama możliwość odkrywania nowej zawartości gry daje ten sam dopaminowy strzał. Chcemy grać dalej! Dopamina pozytywnie oddziałuje na umiejętności społeczne, naszą decyzyjność, kontrolę naszych pobudek i radzenie sobie ze stresem. Brzmi jak bajka? Nią nie jest, to przez dopaminę gracze uzależniają się od gier video, uzależnijmy ich, więc od czegoś o wiele bardziej pozytywnego, od nauki.

---

MÓZG NA DOPINGU

Jednym z najczęściej badanych aspektów działania dopaminy jest jej znaczenie dla procesów motywacyjnych. W naszych mózgach, a mówiąc ściślej, w przedmózgowiach znajduje się układ limbiczny, którego funkcją jest kierowanie emocjami i popędami. Znajduję się tam też układ nagrody, częściowo połączony z układem limbicznym. Układ nagrody związany jest bardzo z kontrolowaniem zachowań popędowo-motywacyjnych (Suchanecka, 2013). Na szczęście układ nagrody i motywacji to jeszcze nie wszystko, w naszych mózgach jest również kora przedczołowa, w której znajduje się całe centrum dowodzenia naszego mózgu hamujące popędy i gwałtowne reakcje emocjonalne, jest tam też nasza pamięć robocza, czyli taki mózgowy Evernote.
Obrazowo wygląda to mniej więcej tak: układ "dopaminowy" limbiczny to Romantyczna (dająca porwać się uniesieniom chwili), kora przedczołowa to Rozważna (analizująca i planująca). Rozważna, zanim podejmie decyzję, robi dokładną analizę sytuacji, bierze pod uwagę zmysły, zawartość pamięci roboczej, ale najbardziej respektuje zdanie Romantycznej, czyli emocje i motywacje. Tak otwiera się brama do decyzji, ale nasz mózg jest jeszcze bardziej cwany ;). Kolejnym razem, kiedy stanie w obliczu decyzji, mając nawet mnogość alternatywnych rozwiązań, wybierze to, które wcześniej przyniosło mu nagrodę — cudowny zastrzyk energii, w postaci hormonów szczęścia — to jest wzmocnienie.
Tak o to dzięki chemii i neurobiologii zgrywalizowane zajęcia zawsze wygrają walkę z tradycyjnymi metodami nauczania, choć nieuczciwie, bo na dopingu! :D

---

Niektóre źródła:
Sobolewski, P.: Chemia mózgu, Wrocław 2013

Suchanecka, A.: Rola dopaminy w procesach motywacyjnych i powstawaniu uzależnień W: 2013 Sympozja II: NEUROKOGNITYWISTYKA W PATOLOGII I ZDROWIU 2011 - 2013, Szczecin 2013
 
Mytnik, J., Glac, W.: Zasady grywalizowania i podstawowe elementy gier wykorzystywane w zgrywalizowanym kursie W: Zostań mistrzem gry! Grywalizacja w edukacji, Operon 2016

Lee, K.: Games and Your Brain: How to Use Gamification to Stop Procrastinating, Styczeń 2013 https://blog.bufferapp.com 

Levins-Evans, B.: Dopamine and games - Liking, learning, or wanting to play?, Sierpień 2013, http://www.gamasutra.com/blogs/​